Başlangıçta The Celler adıyla piyasaya sürülmesi planlanan 10 Cloverfield Lane, yapımcı şirket Bad Robot’un son dakika direktifiyle 2008 yapımı Cloverfield ile aynı hikaye evrenine uyarlanmış. Özellikle yakın dönem korku türünün benimsediği “ufak bütçe, güçlü pazarlama, büyük gişe geliri” formülünü, her iki film de başarıyla uyguladı. Fakat, orijinal Cloverfield ilgi çekici olabilecek bir konuyu aptalca hareketleri yüzünden ölen tek boyutlu karakterler ve kötü CGI ile bezeli dağınık bir akışla mahvederken, 10 Cloverfield Lane, oldukça sağlam oyunculuklara sahip, tematik olarak çok daha derinlikli ve tutarlı bir yapım olmuş.
Film, nişanlısını terk edip evden ayrılan Michelle’in (Mary Elizabeth Winstead), Louisiana kırsalında feci bir trafik kazası geçirmesiyle başlıyor. Michelle, bilinci yerine geldiğinde, kendisini boş bir odada, serum bağlanmış ve zincirlenmiş olarak bulur. Panik içerisinde kaçırıldığını düşünürken, odaya giren Howard (John Goodman) dışarıda büyük bir saldırının olduğunu ve kendisinin Michelle’i kurtardığını açıklar. Howard, dışarıda başka ülkelerden ya da gezegenlerden gelen büyük bir tehlikenin varlığından, buna istinaden inşa ettiği yeraltı sığınağının hayatta kalmak için tek yol olduğundan bahseder. Birkaç başarısız kaçma denemesinden sonra, sığınağın diğer sakini olan Emmett’in (John Gallagher Jr.) de telkinleriyle, Michelle durumu kabullenir. Howard, Michelle ve Emmett bir süre için görece huzurlu bir ortamda sığınağı paylaşabilseler de, Howard’ın diğerleri üzerine gittikçe dozu artan kontrolü ve otoriter bir baba ile kırılgan bir çocuk arasında yalpalayan tekinsiz karakteri sebebiyle işler sarpa sarar. Michelle ve Emmett kaçmak için yeni bir plan yaparlar.
10 Cloverfield Lane’i benzerlerinden ayıran yönü, bilimkurgunun klasik öğelerinden ziyade karakter incelemesine ağırlık vermesi. Film boyunca gerilimi seyirciye hissettiren faktör, Dünya’nın bilinmez bir güç tarafından işgal edilmesi değil, karakterler arasındaki köklü anlaşmazlıkların geri dönülmez bir çatışmaya dönüşme ihtimali. Bir başka deyişle, asıl tehlike insan. Uzaylılar, zombiler ya da dışarıda tehlike arz ettiği söylenen her neyse ancak ikincil tehlike unsurları. 10 Cloverfield Lane tehlikeyi “yeryüzüne indirerek”, onu tanıdık insan formlarında vücut bulan bir olgu olarak tespit ederek, güçlü bir psikolojik altmetne sahip olabiliyor.
Filmin psikolojik anahatlarının merkezinde Howard ve onun Michelle ile kurduğu ilişki var. Filmi Michelle’in perspektifinden izliyoruz. Filmin büyük çoğunluğunda dışarıda nasıl bir tehlike olduğu konusunda Michelle gibi karanlıktayız. Howard’la ilk karşılaşmamızda onu kafayı kırmış, deli saçması şeyler söyleyen birisi olarak görmek bu yüzden mümkün. Michelle’in tavrı da böyle oluyor. Fakat daha sonra, aslında Howard’ın söylediklerinin çoğunlukla doğru olduğunu öğreniyoruz. Kendimizi, Howard’da tatlı bir yön, “Aslında fena adam değil.” dedirten bazı özellikler ararken bulabiliyoruz. Neticede, Howard, hiç de zorunlu değilken kapılarını iki yabancıya açmış, onları dışarıdaki büyük tehlikeden sakınmış, yemek pişiren, fena bir müzik zevki de olmayan orta yaşlı bir adam. Eşinin ve kızının kendisini terk etmesi ve uzun yıllar orduda görev almış olması belki tahtaları biraz oynatmıştır, ama o kadar da olsun artık.
Howard’ın bazen gayet normal birisi gibi davranabilirken, bazen osuruktan nem kapan, kendi hataları yüzünden başkalarını suçlayan, çoğunlukla doğru, ama taraflı ve eksik bilgi veren, dengesiz psikolojisinin yarattığı belirsizlik ve temkinsizlik hali filmin dramatik motoru oluyor. Howard, Michelle’i korumak istediğini söylediğinde, büyük ihtimalle doğruyu söylüyor. Fakat “korumak”, Howard’ın gözünde, onun birey olduğunu tanımamakla ve ona çocukmuşçasına davranmakla beraber geliyor. Howard için Michelle, her şeyden önce, kaybettiği çocuğunu ikame eden birisi olarak görünüyor. Onun üzerinde egemenlik kurmak ve özellikle Michelle’in bu egemenlikten nasıl da memnun olduğunu işitmek Howard’ın fantezisinin başlıca hedefleri. Fakat, başlangıçta karısı ve kızını kendisinden uzaklaştıran şeylerin bu egemenlik arayışı olduğunu göremeyecek kadar kör.
Egemenlik, yarı doğrularla ve yarı normallikle mümkün olabilir. Üzerinde egemenlik kurulanın isyan etmesini engelleyen şey, egemenin yaptıklarında ve söylediklerinde doğruluk veya normallik payları bulabilmesidir. Böylece egemenin bize sunduklarıyla kendimizi ikna edebilir, egemenliğine onay verebiliriz. Hayatı boyunca haksızlıklara tanıklık ettiğinde karşı çıkacak cesareti kendinde bulamayan Michelle, bu sefer istismara göz yummuyor. 10 Cloverfield Lane, “uzaylı filmi” kisvesi altında, temelde bir kadının mücadele iradesini kazanmasını anlatıyor.
Filmin zayıf kaldığını düşündüğüm nokta, tam da Michelle’deki bu kritik dönüşümün nasıl gerçekleştiğinin gösterilmemesi. Michelle, neden mücadele azmini o yeraltı sığınağında kazandı, bu isyanın kaynağı neydi, bunlara yanıt verilmiyor. Ayrıca, filmin başından itibaren, Michelle’i direngen ve mücadeleci birisi olarak tanıyoruz. Dolayısıyla, Michelle’in anlattığı geçmişindeki “adaletsizliklere göz yumma” hikayesi, tanıştığımız karakterle pek uyuşmuyor. Ama bu, genel olarak derli toplu bir anlatıya ve net hedeflere sahip filmin başarısına gölge düşüremeyecek küçük bir kusur.
Filmin dar oyuncu kadrosunun hepsi çok iyi. Psikolojik bakımdan en karmaşık karakter olan Howard’ı canlandıran John Goodman’ın omuzlarında daha ağır bir yük var. Fakat Goodman’ın oyunculuğu, bazen karizmatik, bazen kırılgan, bazen öfkeli ve bazen sevecen olabilen bu zorlu karakterin hakkını veriyor.
10 Cloverfield Lane, içerisinde bulunduğu janranın fazlalıklarından arınmış, yarattığı kompleks karakterler arasındaki dinamikleri derinlemesine irdeleyen, şaşırtıcı derecede iyi bir film.
